Land- en tuinbouw

Land- en tuinbouw

Life sciences
Binnen de ‘life sciences’ kun je natuurlijk denken aan de producenten in groenten, fruit en vlees, maar ook bedrijven die machines, zaaizaad of kunstmest maken horen in deze branche. Voor hoogopgeleiden is vooral de biotechnologie interessant: de ontwikkeling van nieuwe producten en verbeterde gewassen door middel van zaadveredeling of genetische modificatie. Ook de ontwikkeling van vaccins valt onder deze branche.

Economisch van groot belang
Economisch gezien is deze branche één van de belangrijkste van ons land. De Nederlandse landbouw en tuinbouw zijn goed voor 10 % van de Nederlandse economie en werkgelegenheid, en na de VS is Nederland de grootste exporteur van agrarische producten ter wereld.

De belangrijkste landbouwgewassen zijn granen, zoals tarwe, voedergewassen, en aardappelen. In de tuinbouw zijn groenten en bloembollen de belangrijkste producten, denk bijvoorbeeld aan de vele paprika’s en rozen die in de Nederlandse kassen groeien.

Hoogopgeleiden in de landbouw
Veel van het uitvoerende, producerende werk wordt door lager- of middelbaar opgeleide mensen gedaan. Het gaat dan meestal om boeren die hun eigen bedrijf runnen. Toch spelen hoogopgeleiden een essentiële rol in deze sector, en dan vooral in het werk dat aan de productie voorafgaat. Momenteel staan de boeren namelijk voor grote uitdagingen!

Hoe kunnen we de landbouwbedrijven economisch rendabel houden? Hoe maken we de kassen in de tuinbouw energiezuiniger? En hoe kunnen we de kwaliteit van gewassen verbeteren? Hoogopgeleide wetenschappers en beleidsmakers houden zich met dergelijke vragen bezig om deze economische belangrijke sector voor te bereiden op de toekomst.

Biotechnologie
Veel hoogopgeleiden in deze branche zijn te vinden in de biotechnologie. Dit is de subbranche waarin diverse technieken worden gebruikt om nieuwe stoffen, voeding en medicijnen te ontwikkelen. Allerlei producten worden door onderzoekers in laboratoria geïnnoveerd en verbeterd. Het gaan dan om het onderzoek naar organismen zoals planten, dieren, schimmels en bacteriën.

Technologie voor gewassen
In de moderne biotechnologie is een belangrijke plaats weggelegd voor nieuwe technieken zoals genetische modificatie of gentechnologie. Een meer traditionele techniek bij planten is die van zaadveredeling, om bijvoorbeeld groentes te beschermen tegen ziektes worden de beste geselecteerd voor verdere kweek. Ook kan de smaak verbeterd worden of gewassen groter laten worden. Al met al gaat het om een sterk innoverende en economisch belangrijke sector.

Technologie voor mensen
Behalve voor gewassen wordt de biotechnologie ook op mensen toegepast: hier kun je aan de ontwikkeling van vaccins denken. Voor de volksgezondheid zijn de wetenschappers die hier aan werken zeer belangrijk. De ontwikkeling van een effectief en veilig vaccin kan vele ziektes en doden voorkomen! Interessante nieuwe ontwikkelingen in dit vakgebied zijn de ontwikkeling van vaccins tegen infectieziekten, verslavingen (nicotine, cocaïne), hoog cholesterol of kanker.

Voordat een vaccin in productie kan worden genomen gaat er veel laboratorisch onderzoek aan voor af. Medewerkers vanuit allerlei wetenschappelijke disciplines zijn hierbij betrokken, zoals de microbiologie, de moleculaire biologie, de immunologie, de pathologie en de epidemiologie.

Duurzame ontwikkelingen
Een ontwikkeling die in deze branche steeds belangrijker wordt is de ‘verduurzaming’ van de agrarische bedrijven. Steeds meer consumenten vragen om milieu- en diervriendelijk geproduceerde groente en vlees, en ook de politiek legt een steeds grotere druk op de ondernemingen.

Land- en tuinbouwbedrijven zetten in op innovatie, door duurzame stallen te bouwen en de hoeveelheid verontreinigende stoffen te beperken. Met subsidies en belastingen wordt deze ontwikkeling gestimuleerd. Nieuwe, duurzame technieken spelen een grote rol in de branche.

Er is een voortdurende spanning tussen de twee doelen: ‘winst maken’ enerzijds en ‘duurzame productie’ anderzijds. Hoe kunnen we zo goed en goedkoop mogelijk produceren? Hoe beperken we de uitstoot van CO2-gassen? En hoe ontwikkelen we nieuwe producten zonder proefdieren in te zetten? Dit zijn de vragen waar deze branche nu voor staat. Het is de uitdaging winst en duurzaamheid te combineren; kennis en innovatie zijn hierbij de sleutelwoorden.

Energiebesparende technieken
Innovatieve technieken worden veel toegepast in de tuinbouwsector. Door gebruik van nieuwe technologie kunnen de vele kassen in Nederland veel energiezuiniger worden. Aardwarmte wordt bijvoorbeeld gebruikt om de kassen te verwarmen, en de hoeveelheid stroom en gas te verminderen. Ook wordt zonne-energie ingezet, worden er biobrandstoffen gebruikt, en wordt er zuiniger met licht omgegaan. Met slimme technieken wordt de teelt dus verduurzaamd.

Biologische landbouw
Een belangrijke trend onder consumenten is de toenemende vraag naar biologische producten: groenten, fruit en vlees die duurzaam zijn geproduceerd. Agrarische ondernemingen gaan daarom steeds meer rekening houden met dierenwelzijn en het milieu. Zij kunnen dit bijvoorbeeld doen door geen kunstmest of chemische bestrijdingsmiddelen te gebruiken.

Voordat producten het stempel ‘biologisch’ mogen dragen moet er aan een aantal voorwaarden worden voldaan. Er moet bijvoorbeeld meer aandacht zijn voor dierenwelzijn, en ook wordt er meer belang gehecht aan een gesloten kringloop.

‘Biobased economy’
De productie van landbouwgewassen wordt tegenwoordig niet alleen meer voor voeding gebruikt. Steeds meer worden deze verwerkt tot grondstoffen of brandstoffen: dit wordt biomassa genoemd. Maïs wordt bijvoorbeeld verwerkt tot bioplastic, en van rietsuiker wordt bio-ethanol gemaakt. Deze producten zijn afbreekbaar en daarom niet schadelijk voor het milieu. Bovendien zijn ze hernieuwbaar: in tegenstelling tot fossiele brandstoffen zijn ze niet eindig en raken ze dus nooit ‘op’.

De overheid wil dat de Nederlandse economie een ‘biobased economy’ wordt en hoopt dus dat de productie van biomassa in de toekomst flink toeneemt. Het is gunstig voor het milieu maar biedt ook kansen aan het bedrijfsleven.

Rol van de overheid
De Nederlandse overheid heeft een dikke vinger in de pap van deze branche. Zo stimuleert het de export van sommige producten met financiële steun, en krijgen boeren inkomenssteun. Dit beleid zorgt ervoor dat boeren minder snel getroffen worden door plotselinge prijsdalingen op de markt. Ook staat de overheid klaar voor agrarische bedrijven wanneer ze hun bedrijf willen uitbreiden of vernieuwen.

Naast het nationale speelt vooral het Europese landbouwbeleid een grote rol. Dit heet officieel het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). Het doel hiervan is agrarische ondernemers in heel de EU een redelijke levensstandaard te bieden en te zorgen voor goed voedsel voor een redelijke prijs. De markt verandert steeds, en daarom moet ook het beleid steeds aangepast worden. Ambtenaren, lobbyisten en politici oefenen hier continu invloed op uit. Heb je geen biologische of technische achtergrond, maar ben je wel geïnteresseerd in deze branche, en in Europa? Dan is het mogelijk de moeite waard je te oriënteren op de mogelijkheden aan de beleidskant.