Rechten en plichten

Als je ergens solliciteert, wil je dat het selectieproces zo eerlijk en transparant mogelijk verloopt. Daarom heeft de Nederlandse Vereniging voor Personeelsmanagement en Organisatieontwikkeling (NVP) een sollicitatiecode opgesteld, een lijst van basisregels waar werkgevers zich aan hebben verbonden. Maar wat staat hier precies in? We lichten een aantal interessante regels uit.

Let op: de code is geen wettelijke verplichting, maar een algemeen aanvaarde norm voor een beschaafde sollicitatieprocedure. Zie voor een compleet overzicht van de regels de website van de NVP.

Voor het gesprek

• De werkgever mag niet om jouw pasfoto vragen voordat je bent uitgenodigd op gesprek. Dit is bedoeld om discriminatie te voorkomen.
• De werkgever moet jou binnen enkele weken na de sluitingsdatum van de vacature berichten over de vervolgprocedure. Ben je afgewezen, uitgenodigd voor een gesprek of wordt je dossier in portefeuille gehouden?

Tijdens het gesprek

• De werkgever mag tijdens het gesprek alleen vragen stellen die relevant zijn voor de functie. Persoonlijke vragen mogen dus niet worden gesteld. Gebeurt dit toch? Vraag dan waarom de vraag in kwestie relevant is.
• De werkgever hoeft de reiskosten die jij maakt om het gesprek bij te wonen niet te vergoeden. Wel moet hij of zij voor het gesprek duidelijk maken of deze worden vergoed.
• Je moet eerlijk antwoorden op vragen over je opleiding, kennis en ervaring.
• Je mag geen informatie achterhouden die van belang is voor de functie.
• Je moet je kunnen identificeren met een geldig legitimatiebewijs.

Na het gesprek

• Als de werkgever besluit je af te wijzen, hoort hij dit binnen twee weken aan je te laten weten met een zo goed mogelijke motivatie.
• Ben je aangenomen? Dan worden alle afspraken en toezeggingen schriftelijk vastgelegd.

Klachten?

Als je denkt dat één van de regels geschonden is, kun je een klacht indienen. Doe dit eerst bij de organisatie waar je hebt gesolliciteerd. Volgens de code moet je binnen een maand een antwoord krijgen. Als je dit niet krijgt of ontevreden bent over het antwoord, kun je je klacht naar de Klachteninstantie NVP Sollicitatiecode sturen. De NVP toetst jouw klacht en doet een uitspraak. Hoewel deze niet bindend is, zet hij druk op de werkgever zich aan de norm te houden.

Waar de sollicitatiecode van de NVP dient als algemeen aanvaarde norm, zijn er ook wettelijke regels over sollicitatieprocedures vastgelegd. De werkgever mag namelijk niet zomaar alles aan jou vragen.

Discriminerende vragen

De werkgever dient uit te kijken met vragen over je etnische achtergrond of eventuele kinderwens. De Wet gelijke behandeling schrijft namelijk voor dat er geen onderscheid mag worden gemaakt op grond van burgerlijke staat, geslacht, godsdienst, levensovertuiging, nationaliteit, politieke gezindheid, ras of seksuele geaardheid.

Gezondheidsvragen

Ook vragen stellen over je gezondheid of ziekteverzuim bij een vorige werkgever is wettelijk verboden. Wel zijn er enkele uitzonderingen op deze regel, zoals bij de politie. Hier is een medische keuring vaak onderdeel van de sollicitatieprocedure, omdat de functie een bepaalde fysieke gesteldheid vereist.

Je hebt zelf ook een informatieplicht. Als je door je gezondheid niet alle taken uit de taakomschrijving kunt uitvoeren of aanpassingen op de werkplek nodig hebt, dien je je toekomstige werkgever hierover te informeren.

Verboden vragen

Hoewel het niet mag, worden er in de praktijk regelmatig ‘verboden vragen’ gesteld. Soms door onwetendheid, soms om te testen hoe assertief je bent. Hoe ga jij om met met een provocerende vraag? Dit zegt iets over je persoonlijkheid. Word je boos of klap je dicht?

Als je zo’n vraag krijgt, blijf dan vooral rustig en vriendelijk. Vind je het niet zo erg? Geef dan gerust antwoord. Maar gaat het voor jou te ver? Dan hoef je wettelijk geen antwoord te geven. Je kunt de interviewer hierop wijzen, bijvoorbeeld door verbaasd te reageren en te vragen waarom bepaalde informatie van belang is voor de functie.